Cây chay là một loài cây thuộc họ dâu tằm, có tên khoa học là Artocarpus tonkinensis A. Chev. Nó được trồng chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc của Việt Nam, như Bắc Kạn, Lai Châu, Lào Cai,... và đang dần mở rộng ra Thanh Hóa, Hà Giang, Bắc Giang,...
Cây chay có thân gỗ to, thẳng, cao trung bình từ 10-15m. Lá mọc so le thành 2 hàng, mặt trên nhẵn bóng, mặt dưới có lông trên đường gân. Quả của cây chay có vỏ mềm, hình bầu dục, được bao phủ bởi lông nhung.
Khi chín quả có màu vàng, ăn được. Lúc nếm, phần quả sẽ có vị ngọt dịu, hơi chua nhẹ, thơm đặc trưng. Bên trong có chứa hạt to như hạt xoan, nhiều nhựa dính.
| Thuộc tính | Giá trị |
| Thân cây | Gỗ to, thẳng, cao trung bình từ 10-15m, nhẵn, cành non, có lông màu hung nâu và cành già màu xám |
| Lá cây | Mọc so le thành 2 hàng, mặt trên nhẵn bóng, mặt dưới có lông trên đường gân, phiến lá hình ngọn giáo dài 20-25 cm, rộng 9-12 cm, gốc tròn, đầu có mũi nhọn |
| Hoa cây | Trên một cây có cả hoa đực và cái, cụm hoa đực mọc ở kẽ lá, thuôn dài, hơi cong, cuống có lông, lá bắc hình khiên, bao hoa hình bầu dục, nhị hình chóp, cụm hoa cái hình bầu dục, cuống có u lồi và lông mềm, bao hoa hình ống, bầu có vòi lộ ra ngoài bao hoa |
| Quả cây | Phức, hình bầu dục có vỏ mềm, được bao phủ bởi lông nhung, có màu vàng khi chín, ăn được, vị ngọt dịu, hơi chua nhẹ, thơm đặc trưng, bên trong có chứa hạt to như hạt xoan, nhiều nhựa dính |
| Thời gian trồng | Quanh năm, thích hợp nhất là bắt đầu vào mùa mưa |
| Đặc điểm | Dễ trồng, dễ chăm sóc, ít bị sâu bệnh |
| Vị trí trồng | Cần có không gian rộng rãi để sinh trưởng và phát triển |
| Ưu điểm | Cây gỗ sống lâu năm, có thể được trồng quanh năm |
Cây chay được trồng làm cảnh tại các công trình, công ty, sân vườn và tán cây rộng nên tạo được nhiều bóng mát. Ngoài ra cây còn mang lại được nhiều giá trị về kinh tế, thực phẩm, cũng như là nguyên liệu được dùng trong đông y để chữa nhiều loại bệnh cho con người.
Quả của cây thường được chế biến để làm ra nhiều món ăn cực kỳ ngon miệng thường ngày như: canh cá chua, cá kho quả chay, cua đồng kho quả chay,...
Ngoài ra, hạt của quả cũng có thể ăn được, người lớn tuổi thường dùng vỏ cây để ăn trầu. Những món ăn được làm từ quả cây chay giúp cơ thể dễ dàng giải nhiệt vào mùa hè, đồng thời khơi gợi lại những hương vị bình dị của miền quê.
Theo các bài thuốc gia truyền của đông y, lá và rễ cây chay thường dùng để sắc uống, có tác dụng chữa đau lưng, rong kinh, bạch đới,.... Đặc biệt, trong các bài thuốc dân gian còn lưu truyền có thể chữa tê thấp, mỏi lưng, đau gối rất hiệu quả
Cây chay có thể được trồng từ hạt hoặc cấy chồi. Để trồng cây chay từ hạt, cần lấy hạt chay tươi và trồng vào đất đầy đủ dinh dưỡng, đảm bảo thoát nước tốt.
Để cây chay phát triển tốt, cần tưới nước đều đặn, đặc biệt là trong mùa khô hạn. Tuy nhiên, cũng cần tránh tưới nước quá nhiều, gây ngập úng cho cây.
Để cây chay phát triển tốt cần cung cấp đủ ánh sáng và đất đầy đủ dinh dưỡng. Trong quá trình chăm sóc, cần tỉa cành và bón phân đều đặn để cây phát triển tốt hơn. Ngoài ra, cần kiểm tra định kỳ để phát hiện và loại bỏ các cành sâu bệnh, già yếu kém phát triển.
Cây chay cũng cần được làm cỏ thường xuyên để cho cây nhanh phát triển. Đặc biệt cần làm cỏ sạch sẽ trước khi bón phân cho cây.
Cây chay vốn có nhu cầu nước tưới tương đối cao nhất là trong thời gian mới trồng và trong thời kì mùa hè nắng nóng. Bạn tiến hành tăng lượng nước tưới trong mùa khô hanh, lúc cây sắp ra hoa và lúc đang ra quả. Chú ý mùa mưa cần thoát nước tốt, tránh để cây bị ngập úng nước trong thời gian dài, cây sẽ bị thối rễ.
Cây chay công trình là loại cây thân gỗ ưa sáng, tuy nhiên trong 20 ngày đầu trồng cần che cho cây để giảm khoảng 70% ánh sáng. Vì lúc này cây mới trồng rễ cây còn yếu, nên cần phải hạn chế ánh sáng để cho cây khỏe mạnh.
Trong môi trường sống tự nhiên của nó, nhiệt độ trung bình dao động từ 25 đến 35 ° C. Không được để cho cây bị ngập úng nước, sẽ dẫn đến rễ cây bị chết.
Cây chay không chỉ là loại cây có giá trị kinh tế cao mà còn là một trong những loại cây có giá trị đặc biệt trong đời sống và y học. Với những thông tin về cách trồng và chăm sóc cây chay, chúng ta hy vọng rằng bạn có thể trồng và chăm sóc cây chay hiệu quả để có được cây chay tốt nhất.
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
